Böbrekler, vücudumuzun sessiz çoklu görev yapan organıdır. Hayati, perde arkası görevleri yerine getirirler: atıkları filtrelemek, sıvı ve tuzları dengelemek, hormon üretmek ve vücut kimyamızı uyum içinde tutmak. Ancak sessizce çalıştıkları için böbrek hasarı genellikle belirgin uyarı işaretleri olmadan ilerler. Belirgin belirtiler ortaya çıktığında, ciddi hasar çoktan oluşmuş olabilir.
'Sessiz katil' olarak bilinen böbrek hastalığı, dünya çapında en az teşhis edilen sağlık sorunlarından biridir. Bunun nedeni nadir görülmesi değil, göz önünde olmasıdır. Uluslararası Nefroloji Derneği'ne göre, böbrek hastalığı dünya genelinde 850 milyondan fazla insanı etkilemektedir. Bu, hem kronik böbrek hastalığını (KBH) hem de akut böbrek yetmezliğini (ABH) kapsamaktadır. Hastalık ortaya çıktığında, kişi fark edilir semptomlar yaşamadan önce böbrek fonksiyonlarının %90'ına kadarını kaybedebilir.
Neyse ki, böbrek zorlanması veya kronik böbrek hastalığı (KBH) vakalarının çoğu, böbrek sağlığımızla nadiren ilişkilendirdiğimiz yaygın günlük alışkanlıklar nedeniyle ortaya çıkar veya hızlanır. Bu davranışların farkına varıp değiştirilmesi ve erken belirtilerin fark edilmesi, daha fazla hasarı yavaşlatan, hatta durduran zamanında tıbbi bakıma olanak sağlayabilir.
Bu rehberde, böbreklere sessizce zarar veren yedi günlük alışkanlığı inceleyecek, nasıl zarar verdiklerini açıklayacak ve görmezden gelmemeniz gereken erken uyarı işaretlerini vurgulayacağız. Amaç mı? Sizi basit ve uygulanabilir bir anlayışla güçlendirmek; böylece sorunlar daha sonra ciddileştiğinde tepki vermek yerine, böbreklerinizi şimdi koruyabilirsiniz.
Yetersiz sıvı alımı, böbreklerin idrarı yoğunlaştırmak ve atıkları temizlemek için daha fazla çalışmasına neden olur. Zamanla, özellikle sıcak iklimlerde veya yoğun aktiviteler sırasında tekrarlayan susuzluk, hasara katkıda bulunabilir. Kronik susuzluk, hatta hafif susuzluk bile zamanla hasarı hızlandırabilir. İdrarın koyu veya az olması, vücudunuzun (ve böbreklerinizin) daha fazla sıvıya ihtiyacı olduğunun bir uyarısıdır.
Beslenmede aşırı tuz tüketimi kan basıncını yükseltir. Yüksek tansiyon, kronik böbrek hastalığının önde gelen nedenlerinden biridir. Yüksek tansiyon, böbreklerdeki küçük kan damarlarına zarar vererek filtreleme kapasitelerini azaltır. İşlenmiş gıdalar, paketlenmiş atıştırmalıklar, konserve çorbalar, turşular ve fast food'lar yaygın nedenlerdir.
Özellikle gazlı içecekler veya tatlandırılmış içeceklerden gelen yüksek şeker alımı, insülin direncini, ürik asit seviyelerini ve metabolik stresi artırarak dolaylı olarak böbreklere zarar verir. Yakın zamanda yayınlanan bir makale, soda ve sodyum, şeker ve fosfat bakımından zengin işlenmiş gıdaların böbreklere nasıl sessizce zarar verdiğini vurguladı.
Protein olmazsa olmazdır, ancak aşırı alımı (özellikle hayvansal protein) böbreklerin daha fazla atığı filtrelemesine neden olur. Benzer şekilde, fosfor katkı maddeleri açısından zengin yiyecekler (işlenmiş etlerde, kolalarda ve paketlenmiş gıdalarda yaygındır), özellikle böbrek fonksiyonları zaten zayıflamışsa, hasarı hızlandırabilir.
Steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar (ibuprofen, naproksen, aspirin veya bazı reçetesiz satılan ağrı kesiciler gibi) böbreklere giden kan akışını azaltır ve çok sık kullanıldığında akut veya kronik hasara neden olabilir. İnsanlar bunları genellikle baş ağrısı, ağrı veya hafif sızılar için alırlar, ancak tekrarlayan veya uzun süreli kullanımları zararlı olabilir.KRONİK STRES VE UYKUSUZLUKUyku, vücudumuzun onarım işini yaptığı zamandır. Kronik yetersiz uyku, stresle birleştiğinde hipertansiyon, metabolik stres ve iltihaplanma ile ilişkilendirilmiştir; bunların hepsi dolaylı olarak böbreklere zarar verir. Zamanla, bozulan sirkadiyen ritimler ve hormonal dengesizlik, böbrek yetmezliğini hızlandırabilir.
Sigara içmek böbrek kan damarlarını daraltır ve oksidatif stresi artırır. Yüksek miktarda alkol vücudu susuz bırakabilir ve kan basıncını etkileyebilir. Bu yaşam tarzı faktörleri kan damarlarını daraltır, oksidatif hasarı teşvik eder ve diyabet veya hipertansiyon riskini artırır; bunların hepsi böbrek hastalığının başlıca nedenleridir. Açık bir hastalık olmasa bile, bu tür stres faktörlerine sürekli maruz kalmak böbrek direncini azaltır.Bu makale sadece genel bilgi verme amacıyla yazılmıştır ve doktor tavsiyesi olarak ele alınmaması gerekir. Makalenin içeriğinden yola çıkarak okurun kendi başına koyduğu teşhislerden ntv.com.tr sorumlu değildir. Sağlığınızla ilgili herhangi bir endişeniz varsa doktorunuza danışın.
